Filozofię Aikido można w dużej mierze sprowadzić do tzw. etykiety dojo (czyt. dodżo). Początkowo dojo było miejscem przeznaczonym do medytacji i ćwiczeń mnichów buddyjskich. Obecnie to sala ćwiczeń wyłożona tatami (matami), w której obowiązują określone reguły zachowania właściwe tylko sztukom walki.
Każde dojo (rysunek powyżej) składa się z czterech ścian: kamiza, shimoza (czyt. śimoza), yoseki (czyt. joseki) i shimoseki (czyt. śimoseki). Kamiza to przednia ściana dojo, jest miejscem honorowym przed którym siada jedynie Sensei - nauczyciel, trener. Do tradycji należy umieszczenie w tym miejscu gaku - ozdobnie wypisanego słowa "Aikido" w postaci transkrypcji oraz portretu O'Sensei. Shimoza znajduje się po przeciwnej stronie kamiza. Ta strona przeznaczona jest dla uczniów, którzy zajmują na niej miejsca według posiadanego stopnia. Najbardziej zaawansowani siedzą od prawej strony. Yoseki to strona wysokich rangą, na tej stronie mogą zasiąść osoby wyróżniające się doświadczeniem, umiejętnościami i wysokim stopniem wyszkolenia. Shimoseki jest miejscem dla osób goszczących w dojo, obserwujących trening lecz nie biorących w nim udziału1.
Aikido jak wiele innych sztuk walki, posiada własny ceremoniał rozpoczęcia i zakończenia zajęć. Wejście do dojo połączone jest z ukłonem wykonywanym w pozycji stojącej tachi rei (czyt. taći rei).
W przypadku kiedy, któryś z uczniów zapomni o tym zwyczaju zostanie upomniany. Po przestąpieniu progu sali wszystkie sprawy i problemy dnia codziennego trenujący zostawiają na zewnątrz. W dojo ważne jest tylko "tu i teraz". Następnie uczniowie przystępują do rozłożenia tatami oraz ich umycia. Oczekując na przybycie Sensei'a uczniowie zajmują się indywidualną rozgrzewką. Po wejściu trenera, wszyscy siadają według stopnia przyjmując pozycję seiza (czyt. sejza - oficjalna pozycja siedząca na kolanach) w jednej linii na skraju maty.
Kiedy Sensei klaśnie w dłonie rozpoczyna się medytacja - wszyscy zamykają wtedy oczy i koncentrując się na oddechu, przygotowując się psychicznie do trudów treningu. Po kolejnym klaśnięciu przerywamy, zebrani kłaniają się w kierunku gaku - jest to wyraz szacunku wobec tradycji i kultury Japonii.
Następnie trener odwraca się twarzą do uczniów, wszyscy kłaniają się w kierunku Sensei wypowiadając słowa onegaishu masu (czyt. onegaiśu mas) tzn. "proszę mnie nauczyć" tłumaczone również jako "zapraszam do wspólnego treningu". Instruktor wstaje, a na jego znak to samo czynią uczniowie - rozpoczyna się właściwa rozgrzewka, a po niej trening. Ceremoniał zakończenia zajęć jest taki sam jak rozpoczęcia, z jednym tylko wyjątkiem. Po klaśnięciu uczniowie wykonują wzajemny ukłon, mówiąc tym razem arigato masu tzn. "dziękuję za wspólny trening".
Jednym z najważniejszych elementów etykiety dojo jest okazywanie szacunku swojemu partnerowi. Przed rozpoczęciem jak i po zakończeniu każdego ćwiczenia należy się sobie wzajemnie ukłonić. Za każdym razem należy podziękować osobie, z którą się ćwiczyło, a kolejnego partnera zaprosić do wspólnych ćwiczeń. Przy tego typu ukłonach - tak jak na początku zajęć - ćwiczący mówią onegaishu masu, natomiast po zakończeniu - arigato (dziękuję).
Równie ważny podczas treningów Aikido jest regulamin, bezwzględnie egzekwowany od wszystkich uczniów. Obejmuje on kilka reguł postępowania:
1 Gembal R., "Aikido. Edukacja ciała i umysłu". Warszawa 2004, s. 32-33.
2 Opracowanie na podstawie Etykiety Dojo Centrum Aikido Aikikai w Warszawie.
Każde dojo (rysunek powyżej) składa się z czterech ścian: kamiza, shimoza (czyt. śimoza), yoseki (czyt. joseki) i shimoseki (czyt. śimoseki). Kamiza to przednia ściana dojo, jest miejscem honorowym przed którym siada jedynie Sensei - nauczyciel, trener. Do tradycji należy umieszczenie w tym miejscu gaku - ozdobnie wypisanego słowa "Aikido" w postaci transkrypcji oraz portretu O'Sensei. Shimoza znajduje się po przeciwnej stronie kamiza. Ta strona przeznaczona jest dla uczniów, którzy zajmują na niej miejsca według posiadanego stopnia. Najbardziej zaawansowani siedzą od prawej strony. Yoseki to strona wysokich rangą, na tej stronie mogą zasiąść osoby wyróżniające się doświadczeniem, umiejętnościami i wysokim stopniem wyszkolenia. Shimoseki jest miejscem dla osób goszczących w dojo, obserwujących trening lecz nie biorących w nim udziału1.
Aikido jak wiele innych sztuk walki, posiada własny ceremoniał rozpoczęcia i zakończenia zajęć. Wejście do dojo połączone jest z ukłonem wykonywanym w pozycji stojącej tachi rei (czyt. taći rei).
W przypadku kiedy, któryś z uczniów zapomni o tym zwyczaju zostanie upomniany. Po przestąpieniu progu sali wszystkie sprawy i problemy dnia codziennego trenujący zostawiają na zewnątrz. W dojo ważne jest tylko "tu i teraz". Następnie uczniowie przystępują do rozłożenia tatami oraz ich umycia. Oczekując na przybycie Sensei'a uczniowie zajmują się indywidualną rozgrzewką. Po wejściu trenera, wszyscy siadają według stopnia przyjmując pozycję seiza (czyt. sejza - oficjalna pozycja siedząca na kolanach) w jednej linii na skraju maty.
Kiedy Sensei klaśnie w dłonie rozpoczyna się medytacja - wszyscy zamykają wtedy oczy i koncentrując się na oddechu, przygotowując się psychicznie do trudów treningu. Po kolejnym klaśnięciu przerywamy, zebrani kłaniają się w kierunku gaku - jest to wyraz szacunku wobec tradycji i kultury Japonii.
Następnie trener odwraca się twarzą do uczniów, wszyscy kłaniają się w kierunku Sensei wypowiadając słowa onegaishu masu (czyt. onegaiśu mas) tzn. "proszę mnie nauczyć" tłumaczone również jako "zapraszam do wspólnego treningu". Instruktor wstaje, a na jego znak to samo czynią uczniowie - rozpoczyna się właściwa rozgrzewka, a po niej trening. Ceremoniał zakończenia zajęć jest taki sam jak rozpoczęcia, z jednym tylko wyjątkiem. Po klaśnięciu uczniowie wykonują wzajemny ukłon, mówiąc tym razem arigato masu tzn. "dziękuję za wspólny trening".
Jednym z najważniejszych elementów etykiety dojo jest okazywanie szacunku swojemu partnerowi. Przed rozpoczęciem jak i po zakończeniu każdego ćwiczenia należy się sobie wzajemnie ukłonić. Za każdym razem należy podziękować osobie, z którą się ćwiczyło, a kolejnego partnera zaprosić do wspólnych ćwiczeń. Przy tego typu ukłonach - tak jak na początku zajęć - ćwiczący mówią onegaishu masu, natomiast po zakończeniu - arigato (dziękuję).
Równie ważny podczas treningów Aikido jest regulamin, bezwzględnie egzekwowany od wszystkich uczniów. Obejmuje on kilka reguł postępowania:
- dojo nie jest miejscem manifestowania własnego ego, lecz oczyszczania ducha i ciała;
- w czasie nauki wymagana jest właściwa postawa uczniów do samych siebie oraz nauczyciela - szacunek, szczerość, życzliwość i skromność;
- przed wejściem na tatami sprawdź czy masz poprawnie założone keikogi (ubiór treningowy), odwróć się plecami do maty i wchodząc zsuń zori (klapki). Klapki ustaw porządnie przy brzegu maty lub w miejscu do tego wyznaczonym. Stojąc lub w pozycji seiza (siad klęczny) wykonaj ukłon w kierunku kamiza (ściana honorowa z japońskim napisem aikido lub portretem O'Sensei);
- wchodząc na matę już po rozpoczęciu treningu trzeba usiąść z boku i poczekać aż instruktor pozwoli na przyłączenie się do ćwiczących;
- jeśli w trakcie treningu zaistnieje potrzeba zejścia z maty trzeba poprosić o zgodę instruktora;
- tori (osoba ćwicząca daną technikę) musi szanować swojego uke (osobę, na której wykonuje się technikę);
- tempo wykonywania techniki trzeba dostosować do umiejętności swojego partnera;
- podczas treningu nie wolno robić niczego, co mogło by narazić kogokolwiek na kontuzję;
- w trakcie ćwiczeń wykonuje się tylko technikę pokazaną wcześniej przez trenera;
- za bezpieczeństwo swoje i partnera odpowiada osoba wykonująca technikę - tori;
- ze względów bezpieczeństwa pamiętać trzeba o ściągnięciu całej biżuterii przed rozpoczęciem ćwiczeń;
- należy pamietać o wyłączeniu telefonów komórkowych przed treningiem
- nie dopuszczalne jest przyjście na trening po spożyciu alkoholu lub innych środków odurzających2.
1 Gembal R., "Aikido. Edukacja ciała i umysłu". Warszawa 2004, s. 32-33.
2 Opracowanie na podstawie Etykiety Dojo Centrum Aikido Aikikai w Warszawie.